Klor Hakkında Herkesin Bilmesi Gereken Bilgiler

Klor ile alakalı bu makale Amerikan Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi’nin (CDC) tarafından yayımlanan Facts about Chlorine başlıklı yazısı Türkçe’ye çevirilerek hazırlanmıştır. Türkçe’ye çevirilmiş halini okuyabilir veya linkte makalenin (İngilizce) orjinaline ulaşabilirsiniz.

Klor Nedir ?

• Klor, endüstride kullanılan ve bazı ev ürünlerinde bulunan bir elementtir.
• Bazen zehirli bir gaz formunda olabilir, bazense sıkıştırılıp soğutularak sıvı haline getirilir ve böylece kolayca muhafaza edilir ve lojistiği kolay olur. Sıvı klor serbest bırakıldığında hızlı bir şekilde gaz haline dönüşür. Bu gaz yere yakın bir şekilde hızla yayılır.
• Klor gazı keskin ve rahatsız edici kokusuyla -tıpkı çamaşır suyu gibi- fark edilir. Güçlü kokusu insanlara klor gazının yayıldığını fark etmelerini sağlar.
• Bu zehirli gaz sarı-yeşil renkte olup kolaylıkla görülebilir.
• Kendisi tek başına yanıcı değildir ancak amonyak, terebentin gibi kimyasallar ile patlayıcı bileşikler oluşturabilir.

Klor Nerede Bulunur Ve Nasıl Kullanılır ?

• Klor, Abd’de en çok üretilen kimyasallardan biridir. En önemli kullanımı kağıt ve kumaş üretiminde beyazlatıcı olarak olmakla birlikte aynı zamanda pestisit (böcek öldürücü), kauçuk ve çözücü yapımında da kullanılmaktadır.
• Klor, içme suyu ve havuzlarda zararlı bakterileri yok etmek için kullanılır. Ayrıca endüstriyel atık ve kanalizasyonların sağlıklı hale getirilmeleri için kullanılır.
• Evde kullanılan çamaşır suları farklı temizlik maddeleriyle karıştırılırsa klor gazı açığa çıkabilir.
• 1. Dünya Savaşı’nda klor boğucu bir gaz olarak kullanılmıştır.

İnsanlar Klora Nasıl Maruz Kalabilir ?

• Risk derecesi, insanların klorun olduğu alana olan yakınlıkları ölçüsünde değişiklik gösterebilir.
• Eğer bu tehlikeli gaz ortamda bulunuyorsa; insanların vücutları veya gözleri etkilenebilir. Ayrıca klor içeren havayı soluyarak etkilenebilirler.
• Eğer sıvılaştırılmış formda suya karışırsa; insanlar dokunarak veya içerek klora maruz kalabilir.
• Eğer sıvı klor yiyeceklere bulaşmışsa; insanlar bu etkilenmiş gıdaları yiyerek klora maruz kalabilirler.
• Klor havadan daha ağır bir gazdır. Bu yüzden zemine yakın alanda yayılım gösterir.

Klor Nasıl Etki Eder ?

• Bu tehlikeli elementin neden olduğu zehirlenmenin boyutu, bir kişinin maruz kaldığı klor miktarına, kişinin nasıl maruz kaldığına ve maruz kalma süresine bağlıdır.
• Gözler, boğaz ve akciğerler gibi nemli dokularla temas ettiğinde bu dokulara zarar verebilecek bir asit üretilir.

Maruz Kalındığında Hemen Görülen Belirtiler

Tehlikeli klor konsantrasyonlarına maruz kalma sırasında veya hemen sonrasında aşağıdaki belirti ve semptomlar gelişebilir:

• Bulanık görme
• Gaza maruz kaldığında ciltte ağrı, kızarıklık ve kabarcıklar görülebilir. Sıvı klora maruz kalınırsa donmaya benzer cilt yaralanmaları meydana gelebilir.
• Burun, boğaz ve gözlerde yanma hissi
• Öksürük
• Göğüste sıkışma
• Nefes almada güçlük veya nefes darlığı. Bunlar, yüksek konsantrasyonlarda klor gazı solunduğunda hemen ortaya çıkabilir veya düşük konsantrasyonlarda klor gazı solunduğunda geç ortaya çıkabilir.
• Akciğerlerde sıvı (pulmoner ödem) toplanması. Birkaç saat sonra görülebilir.
• Mide bulantısı ve kusma
• Gözlerin sulanması
• Hırıltılı soluma

Bu belirti veya semptomların gösterilmesi, mutlaka bu kişinin klora maruz kaldığı anlamına gelmez.

Uzun Vadede Sağlığı Nasıl Etkiler ?

• Yüksek konsantrasyonlarda solunduktan sonra uzun vadeli komplikasyonlar ortaya çıkabilir. İlk maruziyetten sonra akciğerlerde sıvı (pulmoner ödem) gibi ciddi sağlık sorunları olan kişilerde komplikasyonların görülme olasılığı daha yüksektir.

Klordan Nasıl Korunur? Temas Sonrası Nelere Dikkat Etmek Gerekir ?

• Klorun salındığı alanı terk edin ve temiz havaya çıkın. Temiz havanın bulunduğu bir alana hızla hareket etmek, klora maruz kalmayı azaltmada oldukça etkilidir.
• Gaz salınımı dışarıdaysa, klorun salındığı alandan uzaklaşın. Mümkün olan en yüksek yere gidin, çünkü klor havadan daha ağırdır ve alçak bölgelere batar.
• Gaz salınımı iç mekandaysa, binadan hemen çıkın.
• Klora maruz kalmış olabileceğinizi düşünüyorsanız, giysilerinizi hemen çıkarın, tüm vücudunuzu sabun ve suyla hızlıca yıkayın ve mümkün olduğunca çabuk tıbbi yardım alın.
• Giysilerin çıkarılması ve imha edilmesi;
• Üzerinde sıvı klor bulunan giysileri hızla çıkarın. Başın üzerinden çekilmesi gereken herhangi bir giysi, başın üzerinden çekilmek yerine vücuttan kesilmelidir. Mümkünse giysiyi plastik bir poşete koyun. Ardından ilk plastik poşeti ikinci bir plastik poşete kapatın. Giysilerin bu şekilde çıkarılması ve mühürlenmesi, sizi ve diğer insanları giysilerinizde bulunabilecek kimyasallardan korumaya yardımcı olacaktır.
• Giysilerinizi plastik poşetlere koyduysanız, geldiklerinde sağlık görevlilerini veya acil durum personelini bilgilendirin. Plastik poşetleri ellemeyin.
• Başkalarının giysilerini çıkarmasına yardım ediyorsanız, kirlenmiş alanlara dokunmamaya çalışın ve elbiseyi olabildiğince çabuk çıkarın.
• Vücudu yıkamak;
• Mümkün olduğu kadar çabuk tüm vücudunuzu bol miktarda sabun ve suyla yıkayın. Sabun ve suyla yıkamak, insanları vücutlarındaki kimyasallardan korumaya yardımcı olacaktır.
• Gözleriniz yanıyorsa veya görmeniz bulanıksa, gözlerinizi 10 ila 15 dakika sade suyla yıkayın. Kontakt lens kullanıyorsanız, gözlerinizi yıkamadan önce çıkarın ve kirli giysilerin bulunduğu çantalara koyun. Kontakları tekrar gözlerinizin içine koymayın. Tek kullanımlık kontaklar takmasanız bile bunları atmalısınız. Gözlük takıyorsanız, sabun ve suyla yıkayın. Gözlüğü yıkadıktan sonra tekrar takabilirsiniz.
• Klor yutmuşsanız, kusmaya veya sıvı içmeye çalışmayın.
• Hemen tıbbi yardım isteyin. 112’i arayarak durumu anlatın.

Klora Maruz Kalan Kişi Nasıl Tedavi Edilir ?

• Klor maruziyeti için panzehir yoktur. Tedavi, klorun vücuttan en kısa sürede atılması ve hastane ortamında hırıltılı solunum için solunan solunum tedavileri gibi destekleyici tıbbi bakımın sağlanmasından oluşur.